Przed przystąpieniem do wykonywania danej inwestycji budowlanej należy określić zapotrzebowanie na odpowiedni, ze względu na rodzaj planowanych prac, sprzęt. Posiadanie lub dostęp do odpowiednich maszyn budowlanych znacząco przyspiesza postęp budowy i ułatwia poszczególne jej etapy. Maszynami budowlanymi nazywa się szeroką grupę urządzeń stosowanych w robotach budowlanych, które można sklasyfikować na wiele sposobów, np. ze względu na napęd lub sposób sterowania. Najpopularniejszą metodą podziału jest wyróżnienie podgrup maszyn budowlanych przez wzgląd na rodzaj wykonywanych przez nie robót budowlanych.
Klasyfikacja maszyn budowlanych
Zgodnie z przyjętą klasyfikacją biorącą pod uwagę zastosowanie maszyn budowlanych wyróżnia się:
- maszyny do robót ziemnych (koparki; ładowarki łyżkowe; maszyny do płaskiego odspajania gruntu jak spycharki, równiarki, zgarniarki czy zrywarki; maszyny do zagęszczania gruntów, w których skład wchodzą walce, zagęszczarki, ubijarki i ubijaki);
- maszyny do produkcji i transportu masy betonowej (betoniarki; środki transportu masy betonowej; maszyny do zagęszczania masy betonowej);
- maszyny transportu samochodowego (samochody ciężarowe; ciągniki);
- maszyny do robót wykończeniowych (urządzenia do robót tynkarskich, malarskich, podłogowych i instalacyjnych; frezarki do betonu);
- urządzenia do hydromechanizacji i odwadniania (pogłębiarki; pompy; rurociągi; urządzenia wiertnicze; wodomiotacze; ssawniki; filtry studzienne; zestawy igłofiltrowe i igłostudzienne; zagęszczacze pulpy i oddzielacze urobku);
- urządzenia do robót palowych (palownice i zestawy palownicze; głębiarki; wybieraki; kafary, młoty i wyrywacze kafarowe; rury obsadowe);
- maszyny do przeróbki kruszyw (kruszarki; młyny; przesiewniki);
- maszyny do robót zbrojarskich (np. giętarki);
- maszyny do robót drogowych (stabilizatory podłoża; rozściełacze do asfaltu; frezarki asfaltu);
- maszyny transportu bliskiego (przenośniki i ładowarki przenośnikowe; dźwignice);
- narzędzia zmechanizowane (np. młoty udarowe);
- urządzenia pomocnicze (agregaty prądotwórcze, sprężarkowe lub grzewcze; zawiesia; stojaki; szalunki).
Powyższa lista maszyn jest bardzo obszerna, tak wielka jak ilość możliwych prac pojawiających się na budowie. Poszczególne firmy i spółki wykonujące roboty budowlane nie stoją przed koniecznością posiadania wszystkich urządzeń i wielkiego parku maszynowego. Zakup i utrzymanie sprzętu zdolnego obsłużyć wszystkie rodzaje i etapy robót budowlanych jest najczęściej poza zasięgiem finansowym firmy lub wprost nieopłacalny. Popularnym podejściem jest więc zakup maszyn wykonujących pracę, w której firma się specjalizuje lub tych, które są używane najczęściej; natomiast wypożyczenie maszyn potrzebnych okresowo, do przeprowadzenia innych niezbędnych prac. Alternatywnie można zakontraktować inną firmę do wykonania określonych zadań. Taki podwykonawca może być konieczny, jeśli problemem jest nie tylko brak odpowiedniego sprzętu, ale też wyszkolonego personelu.